Mae arweinydd Plaid Cymru Adam Price wedi galw ar Lywodraeth y DG i ddatblygu Incwm Sylfaenol Cyffredinol i helpu i reoli effaith yr argyfwng coronafirws ar bobl yng Nghymru.
Dywedodd arweinydd Plaid Cymru Adam Price fod yr argyfwng cynyddol yn gofyn am “gamau radical a digynsail” gan Lywodraethau Cymru a’r DG, gan ddweud na fyddai “chwarae o gwmpas yr ymylon” yn ddigon.
Dywedodd y dylai Llywodraeth y DG gyflwyno Incwm Sylfaenol Cyffredinol i ganiatáu i bawb dderbyn “taliadau cyfradd unffurf” yn ystod yr argyfwng i ganiatáu i bawb barhau i allu talu biliau a phrynu hanfodion.
Dywedodd arweinydd Plaid Cymru y byddai incwm sylfaenol cyffredinol fyddai’n cael ei dalu i bawb sydd mewn perygl o golli gwaith yn esgor ar ddwy fantais - helpu pobl a rhoi hwb economaidd mewn cyfnod o ansicrwydd enbyd. Ychwanegodd y gellid ei dalu’n gyflym ac yn syml mewn cyfnod cychwynnol o dri mis.
Dywedodd gweinidog cysgodol yr economi Helen Mary Jones AC, er y cafwyd manylion ddoe gan y Canghellor Rishi Sunak am yr help ariannol fyddai ar gael i fusnesau, “nad oedd digon” o help ariannol i unigolion. Dywedodd Ms Jones y dylai Llywodraethau Cymru a’r DG warantu na fydd neb yn cael ei droi allan o’i gartref oherwydd ôl-ddyledion rhent. Galwodd Ms Jones ar Lywodraeth Cymru i wahardd troi pobl sy’n rhentu allan a rhoi rhyddhad rhent i bobl sy’n rhentu.
Dywedodd arweinydd Plaid Cymru Adam Price,
“Mae’r argyfwng cynyddol yn gofyn am weithredu radical a digynsail gan Lywodraethau Cymru a’r DG. Fydd chwarae o gwmpas yr ymylon ddim yn ddigon.
“Fodd bynnag, ni fydd yn gynaliadwy chwarae o gwmpas ar ymylon ein system les doredig. Gyda gweision sifil yr AGPh eisoes dan bwysau, rhaid i Lywodraeth y DG ymrwymo i gyflwyno ffynhonnell sefydlog o incwm i bob dinesydd yn ystod yr argyfwng hwn.
“Byddai Incwm Sylfaenol Cyffredinol o fil o bunnoedd y mis yn caniatáu i bawb sydd mewn perygl o golli gwaith dderbyn taliadau cyfradd unffurf yn ystod yr argyfwng unigryw hwn. Byddai hefyd yn esgor ar y fantais ddeuol o roi hwb economaidd mewn cyfnod o ansicrwydd enbyd ac fe ellid ei dalu’n sydyn ac yn syml dros gyfnod cychwynnol o dri mis.
Dywedodd y gweinidog cysgodol dros yr economi, Helen Mary Jones AC,
“Rhoddodd y cyhoeddiad ddoe gan Ganghellor y DG beth help a sicrwydd i fusnesau, ond dim digon i unigolion.
“Er enghraifft, mae ar bobl sy’n talu rhent angen yr un lefel o warchodaeth â’r sawl sy’n talu morgais. Rhaid cael yr un lefel o gefnogaeth ariannol i bawb.
“Rhaid i Lywodraeth Cymru weithredu hefyd – rhaid iddynt wahardd troi allan bobl sy’n rhentu, a rhoi rhyddhad rhent i bobl sy’n rhentu. Mae angen i ni weld Llywodraethau Cymru a’r DG yn gwarantu na chaiff neb ei adael heb do uwch ei ben yn ystod yr argyfwng hwn.